لەدایکبوونی منداڵ

لەدایکبوونی منداڵ – مافی مۆڵەتی دایکایەتی/باوکایەتی بۆ منداڵبوون

ماوەی مۆڵەتی باوانێتی بۆ منداڵبوون 12 مانگە لە ساڵی 2021 وە
مافی سەربەخۆی هەرکام لە باوان/ دایک و باوک بۆ مۆڵەتی باوانێتی 6 مانگە. گواستنەوەی 6 هەفتە بۆ باوانەکەی تر ڕێگەپێدراوە.
سندووقی مۆڵەتی باوان بۆ منداڵبوون مۆڵەتی بە موچەی باوان دەدات بەگوێرەی داهات. مافی وەرگرتنی مۆڵەتی دایکایەتی/باوکایەتی بۆ منداڵبوون پەیوەستە بە کات و ڕێژەی تێپەڕیو لە بازاڕی کار بەر لە لەدایکبوونی منداڵ. تاکەکان ئەم مافە بەدەست دەهێنن.
قوتابی دەتوانێت ئەگەر لە ماوەی خوێندن منداڵی هەبێت، ئەگەر دۆخی پرۆسەی خوێندن بەرەوپێشەوە بچێت، دەتوانێت داوای مۆڵەتی باوانی بکات بە هەبوونی مەرجەکان.
کەسانێک کە منداڵیان هەیە و نە کار دەکەن و نە دەخوێنن دەتوانن داوای یارمەتی مانگانەی دایکایەتی/باوکایەتی بکەن. ئەم مانگانەیە زۆر نییە. www.vinnumalastofnun.is/faedingarorlofssjodur
یارمەتی مانگانە بۆ چاودێری منداڵانی کەم ئەندام
یارمەتی مانگانەی چاودێری بۆ سەرپەرشتە یاساییەکانی منداڵانی کەم ئەندام یان منداڵانی تووشبوو بە نەخۆشییەکانی درێژماوەیە.
مەبەست ئەوەیە کە بۆ چاودێری لەوان پشتگیری یارمەتی ماڵی بکات و ئەو خەرجیانە دابین بکات کە کەمئەندامە منداڵەکە پێویستی دەبێت.www.tr.is/fjolskyldur/umonnunargreidslur
یارمەتی مانگانە بۆ چاودێری لە سەرەتای لەدایکبوون و تا 18 ساڵی شیاوی پێدانە.
نموونەیەک لە خزمەتگوزاری پێشکەشکراو بە باوانی منداڵی کەم ئەندام، چاودێری ڕێکوپێک کورتماوەیەبۆ کەم ئەندامان کە بۆ ماوەیەک پشوو دەدات بە باوان و خوشک و براکان . یارمەتی کەسی بۆ نموونە کاتێکە کە فەرمانبەرێک چالاکی خۆشگوزەرانی بۆ منداڵ یان گەورەیەکی کەم ئەندام ئەنجام دەدات.
ئەگەر پێتوایە منداڵەکەت لە گەشەکردندا نەجۆرە، یەکەم وەستان ديدەنگەى پزيشكى چاودێرى تەندروستيە (سەیری بەشی 4 بکە).

باوانی ڕۆژ/بەیبی سیتەری

باوانی ڕۆژانە چاودێری ڕۆژانەی نیشتەجێی دەستەبەر دەکەن بۆ منداڵانی سەرووی 6 مانگ. باوانى ڕۆژ بەرپرسی چاودێری و پەروەردەکردن و بەرپرسیاریەتی ئاسایشی دەروونی وجەستەیی منداڵەکانی ژێر سەرپەرشتیان لە ئەستۆیە.
ئەوان بەشێوەی سەربەخۆ کار دەکەن بەڵام پێویستیان بە مۆڵەتە لە شارەوانی شوێنی ئیشکردنیان کە هەروەها چاودێری و ڕاوێژکاری یاسایی باوانی ڕۆژانە ئەنجام دەدات
باوانی ڕۆژانە بۆخۆیان تۆمارکردن و وەرگرتنی منداڵەکان ئەنجام دەدەن.
ئەم حەقدەستە دڵخوازانەیە و هەر ڕۆژ باوانێک حەقدەستی خۆی دەستنیشان دەکات بەڵام شارەوانی بەشێک لە تێچوونەکانی شارەوانی بۆ چاودێری ڕۆژانە دەکات بە داشکاندن
بۆ بوون بە باوانێکی ڕۆژانە، دەبێ مەرجی تایبەتت هەبێت، کۆرسەکان تێپەڕێنی و لە شارەوانی مۆڵەتیت وەرگرتبێت.

مافی منداڵان و هەرزەکاران لە ئایسلەند

10 ساڵ خوێندنی بەزۆری/ناچاری لە ئایسلەند هەیە. لە 6 بۆ 16 ساڵی (پلە 1 بۆ 10).
هەرزەکارەکان مافی خوێندنیی ئامادەییان هەیە(16 -18 ساڵ).
باوان بەرپرسیارن بۆ ئامادەبوونی منداڵەکانیان لە قوتابخانە و ئەنجامی واجبی ماڵەوە.
باوان هەردوو مافی ئەوەیان هەیە و ناچارن بەشدار بن لە خوێندنی منداڵەکانیان و ئەوان کۆنترۆڵ بکەن.
ئەو قوتابیانەی کە بنچینەی بیانیان هەیە مافی پۆلە تایبەتەکان لە ئایسلەندیان هەیە.
قوتابخانە سەرەتاییەکان وەرگێڕ بەکاردەهێنن و وەرگێڕانی زانیاریەکان گرنگە بۆ پەیوەندی نێوان مامۆستا و باوان.
پەیڕەوی گشتی ئەمەیە کە منداڵەکان لە قوتابجانەی سەرەتایی لە ناوچەی خۆیان دەخوێنن بەبێ تێبینی بە توانایی و خوێندنی پێشوو بەر لە هاتن بۆ ئایسلەند.

چەند بابەتێک دەربارەی مافی منداڵان و هەرزەکاران

منداڵی تەمەن 10 ساڵە ڕێگەپێدراوە کە خۆی بچێت بۆ مەلەوانگە (ئەگەر مەلە بزانێت) بەڵامم ئەمە باوانە کە بەرپرسیارە کە ڕێگە نەدات منداڵێک کە مەلە نازانێت بە تەنیایی بچێتە مەلەوانگە.
منداڵێکی تەمەن 12 ساڵان مافی ڕاوێژکاری هەیە سەربارەی چارەسەرییەکانی پزیشکی.
منداڵی 12 ساڵانە دەتوانێ خۆی بڕیار بدات کە ئاخۆ دەتوانێ بچێتە پاڵ ڕێکخراوەیەکی ئایینی یان لێی بڕواتە دەرەوە.
هەرزەکارێکی تەمەن 15 ساڵانەسەربەخۆییە لە لە بابەتەکانی مندالپارێزیید.
هەرزەکارێکی تەمەن 15 ساڵانە لەبواری یاسایی بەرپرسی کردارەکانی خۆیەتی. تاوانەکانی سزای هەیە.
بوونی پەیوەندی سێکسی لەگەڵ کەسێکی ژێر تەمەنی 15 سزای لێدەکەوێتەوە.
هەرزەکارێکی 16 ساڵە دەتوانێ لە پزیشک/نۆرینگە چاودێری تەندروستی یارەمتی وەرگرێت و بەبێ ئاگادارکردنەوەی باوانی خۆی.
ئەو ساڵەی کە هەرزەکارێک دەبێتە 16 ساڵان، ئەوان ناچارن باجی مووچە و مافی بیمەی خۆیان بدەن بە سندووقی خانەنشینی.
هەرزەکارەکانی 17 ساڵان دەتوانن لە تاقیکاری شۆفێری یان ماتۆر سیکلێت بەشداری بکات.
تاکەکان لە تەمەنی 18 ساڵان دەگەن بە تەمەنی یاسایی و لەمەبەدوا خاوەن سەربەخۆ دەبن و لەبواری ئابووری توانایی پێویستیان هەیە.

ڕێککەوتننامەی مافی منداڵانی ڕێکخراوەی نێودەوڵەتی

ڕێککەوتننامەی مافی منداڵانی ڕێکخراوەی نێودەوڵەتی لە ئایسلەند کارپێکراوە.
کاتی لەدایکبوونی منداڵ، ڕاپۆرتدان بە بەڕێوەبەرایەتی تۆماری نیشتمانی ئایسلەند (پزیشک، مامان ودایک) ناچارییە. ناوی باوان و هەروەها زانیاری دەربارەی ژیانی هاوبەشیان دەبێ تۆمار کرێت. www.skra.is
باوان لە ئاست منداڵەکانیان بەرپرسن و منداڵەکان مافی چاودێری خۆیان هەیە.
باوان ناچارن پشتگیری منداڵەکانیان بکەن، یانی خواردەمەنی، جل، سەرپەنا، و لایەنەکانی تری شێوازی ژیانێکی بنیاتنەر دابین بکەن. بەرپرسیاریەتی باوان لە پاڵپشتی منداڵەکانیان لەکاتێدا بەردەوامە کە هەرزەکارەکان لە پۆلی ئامادەییدا دەخوێنن، تەنانەت ئەگەر گەیشتبێن بە 18 ساڵ.
باوان ناچارن دەربارەی بابەتی کەسی منداڵەکانیان بڕیار بدەن. لەکاتی باڵغبوونی منداڵ زیاتر گرنگی دەدەن بەبۆچوونی منداڵ و منداڵی 7 مافی دەربڕینی بۆچوونی خۆی هەیە.
باوان دەبێ بەرژەوەندییەکانی منداڵەکەیان بخەنە پێشەنگی خۆیان.
ڕێکەوتننامەی مافی منداڵان توندوتیژی و خراپ مامەڵەکردن لەگەڵ منداڵانی قەدەغە کردووە.
منداڵ مافی ئەوەی هەیە کە دایک و باوکی بناسێت و هاتووچۆی هەردووکیان بکات، تەنانەت ئەگەر باوانی لەگەڵ یەکدی نەژین.