پەروەردە و كارامەيى

سیستەمی قوتابخانەکانی ئایسلەند- هەڵسەنگاندنی گشتی

• باخچەی ساوایان لە 1 یان 2 ساڵانەوە تاکوو 6ساڵ.
• قوتابخانەی سەرەتایی لە 6 تاکوو 16 ساڵ خوێندنی ناچارییە.
• قوتابخانەی ئامادەیی لە 16 بۆ 19 ساڵ (و زیاتر) هەرزەکارانی تەمەن 16 بۆ 19 بۆیان هەیە لە قوتابخانەی ئامادەییدا بخوێنن.
• لە قوتابخانەی ئامادەییدا، خەڵک دەخوێنن بۆ تاقیکاری وەرگیران لە زانکۆ یان خوێندنی پیشەگەری.
• زانكۆ يان قوتابخانەی پسپۆڕانە
• درێژەدانی خوێندن بۆ بەتەمەنەکان.

باخچەى ساوايان

• باخچەى ساوايان یەکەم ئاستی پەروەردەیە. زۆربەى منداڵان لە ئایسلەند لە تەمەنی 1-2 ساڵییەوە دەڕۆنە باخچەی ساوایان، بەڵام بەزۆری نییە.
• باخچەى ساوايان يان ئەهڵییە یان لە لایەن شارەوانییەوە بەڕێوەبەرایەتی دەکرێ.
• داوای کردنی شوێنێک لە باخچەی ساوایان پێویستە و هەندێجار لیستەی چاوەڕیکردن هەیە.
• ئەو منداڵانەی بە زمانی ئایسلەندی وەک زمانی دووەم قسە دەکەن ئەولەوییەتیان هەیە.
• زۆربەى منداڵان دەڕۆنە باخچەی ساوایان گەڕەکی خۆیان.
• باخچەی ساوایان بەخۆڕایی نییە. باوان ئەم تێچوونە لەگەڵ شاراوەنیدا بەش دەکەن. داشکاندن هەیە کاتێک باوان زیاتر لە یەک منداڵیان هەیە لە باخچەی ساوایان.
• کاتی نانی نیوەڕۆ منداڵان ژەمێک خواردنی گەرمیان پێدەدرێت. لە ماوەی ڕۆژیشدا میوە، نان و شتی تریان پێدەدرێت.
• منداڵانی تەمەن 1-3 ساڵ لە ماوەی ڕۆژدا سەرخەو دەشکێنن و دۆشەک و سەرین و بەتانیان دەدرێتێ.
• منداڵان هەموو ڕۆژێ لە دەرەوە یاری دەکەن. تەنانەت ئەگەر باران یان بەفر ببارێت. دەبێ کەرەستەی باران، پۆتینی باران، جلوبەرگی بەفر، پۆتینی بەفر، کڵاو و دەستەوانەیان پێبێت.
• چ لە ژووەرەوە و چ لە دەرەوە، منداڵەکان بەوردی چاودێری دەکرێن.
• هاتنەدەرەوە کات ڕابواردنە و سەرحاڵیان دەکاتەوە و ئەگەر منداڵان بە شێوەی گونجاو جلوبەرگ لەبەرکەن سەرمایان نابێت.

لە باخچەی ساوایان منداڵان چی دەکەن؟

• خشتەی کات هەیە لە باخچەی ساوایان و بۆ ئیش جێگیری تایبەت هەیە.
• نموونەی چالاکی هەموو باخچەکانی ساوایان ئەمانەن:
  • كارکردن لەگەڵ هاندانی کارامەیی زمان لەگەڵ منداڵ و دروستکردنی بنەمای کارامەیی خوێندەواری و گشت ڕاهێنانەکان.
  • گۆرانی وتن لەگەڵ ئەوان و فێرکردنی زۆربەی گۆڕانییەکان بە ئەوان.
  • کتێب خوێندنەوە و ڕێگەدان بە ئەوان بێ ئەوەی سەیری کتێبەکان بکەن.
  • منداڵان کاری هونەری و کاری دەست دەکەن و بەشداری دەکەن لە پڕۆژە جیاوازەکان داهێناندا.
  • منداڵان هەم لە ژوورەوە و هەم لەدەرەوە (لە ناوچەیەکی تایبەت و لە دەرەوە بە کەرەستەی پارێزراوی باخی گشتی) یاری دەکەن.
  • هەندێجار منداڵەکان لەگەڵ مامۆستاکەیان دەڕۆنە گەشتی مەیدانی. ئەوکاتە هەردەم سوخمەی سەلامەتی بەرچاو لەبەر دەکەن.
• باوان بانگ دەکرێن بۆ دانیشتنەکانی باوان و مامۆستایان لەگەڵ ڕاهێنەری باخچەی ساوایاندا. لە دانیشتنەکاندا لێکۆڵینەوە دەکەن بۆ گەشەکردنی منداڵ و چۆنیەتی خوێندنی منداڵ لە باخچەی ساوایان.
• لە باخچەی ساوایان منداڵان هەڵسەنگاندنی گەشەکردن و هەڵسەنگاندنی زانیاری هەڵسەنگاندنیان بۆ دەکرێت.
• منداڵانی کەم ئەندام ڕاهێنانیان بۆ کرێت و پاڵپشتی دەکرێن لەڕێگەی دەرمانکاری گەشکردنەوە یان مامۆستای تایبەتیان دەبێت.
• کاری باخچەى ساوايان بەپێی ڕێنمایی پلانی وانەی نیشتیمانی ئایسلەند بۆ باخچەی ساوایان و بەپێی یاسای پەیوەست بەو ئاستە لە پەروەردەیە. هەر باخچەی ساوایەک پلانی ئیشپێکردنیش بڵاو دەکاتەوە. www.stjornarradid.is/verkefni/menntamal/namskrar/
• ئەوەی لە باخچەی ساوایان لەگەڵ منداڵان دەکرێت پڕۆفشیناڵ و جیاوازە.
• منداڵانی ڕەگەز بیانی ڕاهێنان و بنمایەکی پەروەردەیان بۆ دەکرێت کە بۆ دەستپێکێکی باش بۆ خوێندنیان پێویستە.
• لە باخچەی ساوایان مەشقی گەلێک شت دەکەن:
  • لەگەڵ هاندانی کارامەیی زمانی ئەوان ئیشی ڕێکوپێک کراوە.
  • ئەوان مەشقی کاری بەکۆمەڵ و سەرنجدان بە یەکتر دەکەن.
  • ئەوان سەربەخۆتر دەبن.
  • بۆ دەستپێکردن بە خوێندن باشتر ئامادە دبن.