مووچە و باج

لە ئایسلەند، مووچە بەگشتی بەشێوەی مانگانە، دەوروبەری سەرەتای مانگی نوێ دەدرێت.
داهات پاش کەمکردنەوەی باج دەگوازرێتەوە بۆ حیسابی بانکی فەرمانبەران.
پسوولەی مووچە لە زۆربەی حاڵەتەکاندا بەشێوەی ئەلیکترۆنییە کە لەژێر ناوی " بەڵگەنامەكانى من" لە خزمەتگوزاری بانکی ماڵی خەڵک (بەشێوەی ئۆنلاین) دەبینرێت.
پسوولەی مووچە ڕێژەی مووچەی دراوە، کۆی مووچە، باجێک کە دەدرێت و تێچوونەکانی تری پەیوەندیدار بە مووچە پیشان دەدات.
کۆی گشتی مووچە، مووچەیەک پیشان دەدات بەر لە کەمکردنەوەی باج و تێچووی تایبەت بە مووچە.
مووچەی دراوە، بڕە پارەیەکە کە گوازراوەتەوە بۆ حیسابی بانکی.
هەموو مووچەخۆرەکان دەبێ پسوولەی مووچە وەرگرن کە داهات و کەمکردنەوەکان لەودا پیشان درابێت.

خەرجییەکانی پەیوەنیدار بە مووچە

خەرجییەکانی پەیوەنیدار بە مووچە ئەمانەی خوارەوە لەخۆ دەگرێت:
- پارەی سندووقی خانەنشینی
- ئابوونەی ئەندامبوون لە یەکێتی/ سەندیکا
- بەشداری لە ئەنجوومەنی فەرمانبەران لە شوێنی کار
- خەرجیی خۆراک، ئەگەر فەرمانبەر خەرجی خۆراکی دابینکراو لە شوێنی کار بدات.
خاوەنکارەکان هەروەهاناچارن هەرجۆرە پارەی پشتگیری لە منداڵەکان یان ئەرکی فەرمی نەدراو لە مووچەکە کەم کاتەوە و بینێرێت بۆ دەسەڵاتداران.
هەموو پارەدان وهەموو کەمکردنەوەکان دەبێ پیشان دەبێ لەسەر مووچەی هەرمانگێک پیشان بدرێت.

باج – سەرچاوەی گرنگی پشتگیری لە وڵاتەکانی خۆشگوزەران

حکوومەتی خۆشگوزەرانی ئایسلەند پشت دەبەستێ بەو خەڵکەی باج و پارەی رەسمی دیکە دەدەن. داهاتی باجی حکوومەت بەکار دەهێنتێت بۆ تێچووی خزمەتگوزاری گشتی و بەرژەوەندەکانی کۆمەڵایەتی. www.rsk.is
هەموو لایەنەکانی بەدیهێنەری داهات (مووچەخۆران و بەڵێندەران) ناچارن بە دانی باجی داهات و باجی شارەوانی.
باجی داهات دەدرێت بە حکوومەت.
باجی شارەوانی باجێکە کە دەدرێت بە شارەوانی ئەو شارەی کە تێیدا دەژیت.
ئەوانەی مووچە دەدەن پێویستە باجەکە لە حەقدەستی مووچەخۆرەکان کەم بکەنەوە و بیدەن بە حکوومەت.
ئەوانەی مووچە و حەقدەست ەردەگرن، بەگوێرەی داهاتیان، باجی جیاواز دەدەن.
سیستەمی بە پێی پلەکانی باجییە کە لەسەر حەقدەست یان مووچەی کەسەکان جێبەجێ دەکرێت.
بەتێکڕایی، خەڵک نزیکەی 37.4٪ لە داهاتی خۆیان بەشێوەی باج و خەرجییەکانی پەیوەبدیدار بە مووچە یان حەقدەست دەدەن.
یارمەتی خەرجی باجی کەسی لە بڕی باجەکان کەم دەکرێتەوە. یارمەتی باجی کەسی ISK 50,792 یە بۆ هەر مانگ بۆ ساڵی 2021. https://www.rsk.is/einstaklingar/stadgreidsla/personuafslattur/
هەر کەس لەماوەی ساڵی داهاتدا 16 ساڵ یان سەرووتر بێت و لە ئایسلەند نیشتەجێ بێت، مافی داشکاندنی باجی کەسی دەبێت.

ڕاگەیاندن نامەی باج

لەسەر هەمووان پێویستە ڕاگەیاندن نامەی باجی دەرامەت لە مانگی ئازاری هەر ساڵ ئاراستەی بەرپرسانی باج بکەن. ئەمە هەروەها ئەم کەسانەش دەگرێتەوە لە یارمەتی کۆمەڵایەتی وەردەگرن یان کەم ئەندامن.
ئەگەر کەسێ ڕاگەیاندن نامەی باج پێشکەش نەکات، دەسەڵاتداری داهاتی ناوخۆیی ڕێژەی مووچە یان حەقدەستی وەرگیرا لەلایەن تۆوە هەڵدەسەنگێنێت.
ڕاگەیاندن نامەی باج بەڵگەیەکی ئەلەکترۆنییە کە هەموو داهات، دارایی، قەرز و پێدانی باجی ساڵەکان پیشانی کەسی پەیوەندیدار دەدات.
دەسەڵاتدارانی باج پشکنینی ڕاگەیاندن نامەی باج دەکەن و ڕێژەی ئەرکی فەرمی حیساب دەکەن کە دەبێ هەموو بیدەن و ئەگەر پێویست بکات غەرامەش حیساب دەکەن.
یارمەتی قەرزی بانک بۆ خانووبەرە و یارمەتی منداڵ بۆ پشتگیری خێزانەکانی خاوەن منداڵ بەگوێرەی ڕاگەیاندن نامەی باج حیساب دەکرێت. ئەم یارمەتیانە بەگوێرەی داهات و داراییە.
ڕاگەیاندن نامەی باج بەشێوەی ئەلیکترۆنییە.
بەگشتی زانیارییەکان پێشتر لەسەری نووسراوە، بۆ نموونە مووچە و باج کەمکراوەتەوە لە کاری مووچەخۆر.
ڕاگەیاندن نامەی باج دەبێ پەسەند کرێت و بەشێوەی ئەلیکترۆنیکی تۆمارکرێت. ئەم کارە بە بەکارهێنانی کلیلی وێب یان بڕوانامەی ئەلیکترۆنی ئەنجام دەدرێت.
ڕاگەیاندن نامەی باج لە ئازاری هەر ساڵ لەژێر "پەڕەکانی من" نە ناونیشانی www.skattur.is (Þjónustuvefur).
ئەنجامەکانی پشکنین بەرپرسانی باج لەسەر ڕاگەیاندن نامەی باجی هەر تاکێک لە پەڕەی هەڵسەنگاندنی باج هاتووە. لەودا ئەرکی فەرمی، غەرامە و ئەوەیکە ئاخۆ کەسی پەیوەندیدار قەرزدارە یان دەینی لەسەرە. پەڕەی زانیاری دەتوانی بە شێوەی ئەلیکترۆنی لە پەشی "لاپەڕەکانم" بە ناونیشانی www.skattur.is بدۆزێوە