مێژوو، جوگرافيا و شێوازى ژیان

سەربەخۆيى ئاێسلەند

• ئايسلەند لە ساڵی 1262 کەوتە بن دەستی نەرویج و پاشان لەلایەن دانیمارکەوە داگیرکرا.
• یۆن سیگوردسۆن/Jón Sigurðsson پاڕێزەری هەرە ناوداری سەربەخۆییە، پشووی نیشتیمانی ئایسلەند ڕۆژی لەدایکبوونی ئەوە کە دەکاتە، ١٧ حوزەيران.
• ئايسلەندى لە ١ كانونى يەكەم، ١٩١٨بوو بە وڵاتێکی سەربەخۆ.
• كۆماريى ئايسلەند لە ١٧ی حوزەيران، ١٩٤٤ دامەزرێنرا.
• ئايسلەند سەربەخۆييى دەست كەوت بەبێ شەڕی چەكدار.

ئايين

• بيروباوەڕی بتپەرەستی: نیشتەجێبووانی لە ئايسلەند بتپەرەست بوون وەک زۆربەى خەڵكی باكوورى ئەورووپا لە ئەو كاتە. ئەوان باوەڕيان هەبوو بە چەندین خودا، گۆدێسێس و خودا. قوربانی دەبەخشرا بە خوداکان و بۆ پیرۆزکردنیان جەژنیان بەرێوە دەبرد.
• مەسيحيەت: ئاسیلەندییەکان لە ساڵی 1000 مەسیحیەتیان قەبوول کرد و گواستنەوە ئاشتیخوازانە بوو.
• کەنیسەی کاسۆلیک تا کاتی چاکسازی لە سەدەی شانزدەهەمی لە ئەرووپا سەروەر بوو. چارەسازى لە ئایسلەند لە ساڵی 1550 ڕووی دا و کەنیسەی ئایسلەند ئەڤانجەلیک-لوتەرانە.

ئابوورى

• ئایسلەند تا سەرەتای سەدەی بیستەم کۆمەڵگایەکی کشتوکاڵی بوو.
• مەر وەک سەرچاوەی تەغزیە و پەشمەکەی بەتەواوەتی بەکار دەهێنرا.
• ماسیگرتن لە بەلەمی سەوڵ بەبێ سەکۆ ئەنجام دەدرا.
• لەگەڵ میکانیزەبوونی بەلەمەکان و پێناسە و پێشکەشکردنی کەشتی ڕاوەماسی، ماسیگرتن زیادی کرد و ڕاوگەی ماسی بوو بە گەورەترین پیشەسازی.

خانووبەرە

• لە سەدەی ٩ هەم بۆ ١٩ هەم ، زۆربەى خەڵکی ئایسلەندی ژیانێکی سەرەتایی لە خانووی قوڕ دەژیان،
• بنیاتنراو لە چیمەن و بەرد. ئەوان بەهێز نەبوون بەڵام گەرمایان لەخۆیاندا دەهێشتەوە. ئەوان تاریک بوون، لەگەڵ ئەوەشدا، و زۆر جار پڕيان بوو لە دووكەڵ.
• ئێواران، خێزانەکان لە نهۆمی سەرەوە لەگەڵ یەکدی دادەنیشتن و لەوێ ئیشی دەستیان دەکرد، شێعریان دەوت و چیرۆکیان دەگێڕاوە.
• پاش کۆتایی جەنگى جیهانی دووەم، لە ساڵی 1945، زۆر یەک لە بینا بچووکەکانی ئاپارتمانی لە ڕیکیاڤیک دروست کرا و لە سەرەتای دەیەی 1970، بینای ئاپارتمانی گەورەتر دروست کران لە Breiðholt

جەنگى جيهانى دووەم

• جەنگى جيهانى دووەم 1939-1945 کاریگەری سەرەکی هەبوو لە جیهاندا بۆ نموونە لە ئايسلەند.
• ئایسلەند بێلایەنی خۆی ڕاگەیاند بەڵام لەلایەن بەریتانیا و پاشان سوپای ئەمریکا داگیرکرا. دەيان هەزار سەرباز لە وڵاتەکەدابوون.
• زۆر یەک لە خەڵک و دەوروبەری شار گواستیانەوە بۆ ڕیکیاڤیک، لەبەر ئەوەی کە بەشداری کاری نزیک بە سووپا بکەن.
• پاش شەڕ، ئایسلەند لەلایەن وڵاتە یەکگرتووەکانەوە یارمەتی پلانی مارشاڵی وەرگرت و بەشێک لەو بڕە پارەیەی بۆ نیشتەجێبوونی کۆمەڵایەتی بەکار هێنا.
• ئايسلەند يەکێک لە ئەندامانی دامەزرێنەری ناتۆ بوو لە 1949.

ئايسلەندی پێشکەوتوو

• ئايسلەند خاوەن ئابووری جۆراوجۆرە، بەڵام پیشەسازی ماسیگرتن، بەرهەمهێنانی ئەڵەمینیۆم و پیشەسازی گەشتوگوزار گرنگییەکی زۆری هەیە بۆ ئابووری ئەم وڵاتە.
• چووتیارەکان گۆشت و سەوزە بەرهەم دەهێنن. پيشەسازى و بەرهەمهێنان جۆراوجۆرە.
• کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی پێشکەوتوو لە وڵاتدا چالاکی دەکەن.
• لە ئایسلەند ئاستی پەروەردە تا ڕادەیەکی زۆر بەرزە و زۆربەی خەڵک لە قوتابخانە ئامادەیی دەخوێنن. ژنان زیاتر لە پیاوەکان خوێندنی زانستگایان هەیە.
• لە سەرەتای سەدەی بیستەم کە مرۆڤ تێکۆشانێکی بەرچاوی کرد بۆ مافی وەکوو مافی پشووی نەخۆشی، کەمترین کاتی پشوودان، سنووردارکردنی کاتی ئیشکردن، پشووی باوانێتی، یارمەتی بێکاری.
• بزووتنەوەی ئافرەتان بەشێک لە تێکۆشانی مافی یەکسانییە لە ئایسلەند. ئافرەتان بۆ مافی دەنگدان، مافی یەکسانی و یەکسانی ڕەگەزی لە هەموو بوارەکاندا شەڕیان کردووە. پاڵێوراوەکانی پارتێکی ئافرەتان وەک نوێنەری پەرلەمان چالاکیان دەکرد.
• دەيان ساڵى برد تا بزووتنەوەی مافی هاوڕەگەزبازەکان مافی یەکسان بەدەست بێنن.